Karol Bunsch
Powrotna droga
Wydawnictwo Literackie, 1984
182 lata trwało w Polsce rozbicie
dzielnicowe, zapoczątkowane testamentem Krzywoustego w 1138 roku a
zakończone koronacją Łokietka w 1320. Coraz bardziej rozrastający się
ród Piastów, zmiany granic dzielnic poszczególnych książąt, mariaże i
porozumienia stworzyły bardzo skomplikowany obraz niegdyś silnej Polski.
Do tego wojny z sąsiadami, najazdy Tatarów, biorących ludzi w jasyr,
coraz większe znaczenie polityczne kościoła i coraz słabsza władza
świecka były powodem rozgoryczenia niższych warstw społecznych,
czujących się niepewnie i niepotrafiących obronić się samodzielnie.
W takim kraju i takich czasach
przyszło władać Bolesławowi Wstydliwemu, synowi Leszka Białego, z
małopolskiej linii Piastów. Jako książę krakowski i sandomierski
Bolesław postawił na wzrost miast i rozwój gospodarczy przez lokacje i
reformy żup solnych. Zmagał się też z książętami czyniącymi zakusy na
jego dziedzictwo, głównie z Konradem Mazowieckim, i z obcymi najazdami,
niszczącymi ziemię i ludność. Jeszcze kraj nie podniósł się po ostatnim
najeździe, w którym pod Legnicą życie postradał Henryk Pobożny, a już
kolejna rejza ze wschodu nawiedziła ziemię sandomierską. Oblegany
Sandomierz nie mógł się długo opierać, ale zatrzymał obce wojska na tyle
chociaż, by kraj przygotował się do obrony. Zginęli wszyscy mieszkańcy,
mężczyźni, kobiety i dzieci, cudem uratowało się troje młodych: Sławka i
Pietrek, dzieci Zbygniewa z Krępy, i ich wybawca, obrotny wyrostek
Jasiek Główka.
Czytaj dalej...